|
қирқтадан озроқ ёки қирқтадан кўпроқликка далолат қилади. Лекин унинг қирқталигини исботловчи бир неча ҳадислар ворид бўлгани туфайли қирқтадан камроқ эҳтимоли йўқ бўлиб, қирқта ёки қирқтадан кўпроқ эҳтимоли қолади. Бу нарса қирқтадан кўпроқ бўлиши ҳам мумкинлигига ишорадир. Бу фикрни Зуҳрийнинг ҳадисидаги:
«وَ إنَّمَا كَانَ يَأْمُرُ مَنْ حَضَرَهُ أَنْ يَضْرِبُوهُ بِأَيْدِيْهِمْ وِ نِعالِهِمْ حَتىّ يَقُولَ ارفعوا»
«Олдида турганларга (ароқхўрни) қўллари ва оёқ кийимлари билан то ўзлари, бас қилинглар, дегунларича уришни буюрардилар», деган гап ҳам қувватлайди. Бу ҳадисни дарранинг қирқталигига далолат қилувчи ҳадисларга солиштирганда Пайғамбар с.а.в.нинг қирқтадан аввал эмас, қирқтадан кейин бас қилинглар деган бўлишлари мумкинлиги аён бўлади. Шунга кўра, қирқтадан кўпроқ уриш жоиз. Эҳтимолки, саҳобалар ҳам қирқтадан кўпроқ миқдор устида ихтилоф қилгандирлар. Масалан, Умар р.а. ароқхўрнинг ҳади хусусида маслаҳатлашганлар. Анас р.а. ривоят қилади:
«أنَّ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِرَجُلٍ قَدْ شَرِبَ الْخَمْرَ فَجُلِدَ بِجَرِيدَتَيْنِ نَحْوَ الْأَرْبَعِينَ, قَالَ: وَ فَعَلَهُ أَبُو بَكْر, فَلَمَّا كَانَ عَهْدُ عُمَر اسْتَشارَ النَّاسَ, فَقَالَ عَبْدُ الرَّحْمَانِ أَخَفُّ الْحُدودِ ثَمانِيْنَ فَأَمَرَ بِهِ عُمر»
«Пайғамбар с.а.в.нинг олдиларига ароқ ичган бир одам келтирилганида, унга хурмонинг икки шохи билан қирқ дарра атрофида урганлар. Абу Бакр ҳам шундай қилганлар. Умарнинг даврлари келгач, у киши одамлар билан маслаҳатлашганлар. Абдурраҳмон ҳадларнинг энг енгили саксонта деган. Умар шунга буюрганлар». Ибн Аби Шайба Абу Абдурраҳмон Саламийдан, у Алийдан ривоят қилади:
«شَرِبَ نَفَرٌ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ الْخَمْرَ وَ تَأَوَّلُوا الْآيَةَ الْكَرِيْمَةَ, فَاسْتَشَارَ فِيْهِمْ (يَعْنِيْ عُمَرُ) فَقُلْتُ: أَرَى أَنْ تَسْتَتِيْبَهُمْ, فَإِنْ تَابُوْا ضَرَبْتَهُمْ ثَمَانِيْنَ, وَ إِلاَّ ضَرَبْتَ أَعْنَاقَهُمْ لِأَنَّهُمُ اسْتَحَلُّوْا مَا حُرِّمَ, فَاسْتَتَابَهُمْ فَتَابُوْا, فَضَرَبَهُمْ ثَمَانِيْنَ ثَمَانِيْنَ»
«Шомлик бир неча киши ароқ ичиб олиб, ояти каримани таҳвил қилишибди. Улар хусусида Умар маслаҳат сўраган
58-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222